หลังจากจีนผ่อนปรนมาตรการจัดการกับโควิด-19 โดยปรับนโยบายจากการควบคุมโควิดเป็นศูนย์  (Zero-COVID) สู่การปลดล็อกประเทศจีน เพราะไม่ว่าจะเข้มงวดเท่าไหร่ก็ยังไม่อาจยับยั้งการติดเชื้อได้ แม้ว่าสถานการณ์จะไม่รุนแรงมากเท่ากับช่วงแรก ๆ ก็ตาม ทำให้จีนปรับแนวทางโดยการให้พลเมืองใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับการระบาดโควิด-19 ได้ ตัวอย่างที่เป็นรูปธรรมที่สุดคือการเปิดประเทศเพื่อให้คนเดินทางเข้าออกประเทศได้หลังคุมเข้มอยู่ถึง 3 ปี รวมถึงการเดินทางไปยังสถานที่ต่าง ๆ โดยใช้บริการขนส่งสาธารณะที่ไม่ต้องแสดงผลตรวจแบบ RT-PCR (Real-Time Polymerase Chain Reaction) และผู้ติดเชื้อสามารถกักตัวที่บ้านได้แทนที่จะต้องถูกส่งไปยังศูนย์กักตัวที่ราชการจัดตั้งขึ้น เป็นต้น

ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน

ดร.ไพจิตร วิบูลย์ธนสาร รองประธานและเลขาธิการหอการค้าไทยในจีน ได้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นหลังเดินไปกลับจากประเทศจีน ว่ามีอย่างน้อย 10 เรื่องที่จีนไม่เหมือนเดิม

1. คนจีนส่วนใหญ่ไม่เคร่งครัดเรื่องการสวมหน้ากากอนามัยกันอีกต่อไป สถานการณ์เฝ้าระวังการระบาดของโรคผ่อนคลายลง อาจเป็นเพราะส่วนใหญ่ได้รับการฉีดวัคซีนแล้ว ทำให้เชื่อมั่นว่าหากได้รับเชื้อก็สามารถรักษาหายได้ และไม่อันตรายถึงชีวิต
2. คนจีนหันกลับมาใช้การทักทายด้วยการกอดกันอีกครั้ง โดยเฉพาะในกลุ่มเพื่อนและคนสนิท หรือแม้แต่คนใกล้ชิดที่คุ้นเคยกัน โดยก่อนหน้านี้มีคำแนะนำเรื่องระวังการติดเชื้อ จึงห้ามสัมผัสส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย จนนำไปสู่การเกิดความคิดสร้างสรรค์รูปแบบใหม่ ๆ ในการทักทาย เช่น ทักทายด้วยศอก ยกมือ หรือส่งเสียงทักทาย เป็นต้น
3. คนจีนใช้นามบัตรน้อยลง แต่นิยมการสแกน QR Code ของ WeChat หรือเพิ่มเพื่อนทางช่องทางออนไลน์อื่น ๆ แทนมากขึ้น
4. คนจีนออกไปกินข้าวนอกบ้านกันมากขึ้น เนื่องจากร้านอาหารต่าง ๆ ทยอยเปิดให้บริการ ทำให้ความคึกคักและมีชีวิตชีวาเริ่มกลับมาอีกครั้ง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของสัญญาณเศรษฐกิจที่ฟื้นตัว แม้ว่าจะมีคนบางส่วนที่ยังเคยชินและชอบสั่งอาหารเดลิเวอรี่มากินที่บ้านก็ตาม
5. การซื้อของออนไลน์ยังคงเป็นที่นิยมของคนจีน เพราะพวกเขาเริ่มเคยชินและไม่มีความจำเป็นที่จะต้องซื้อของเต็มราคา เนื่องจากมีเทศกาลลดราคาอย่างต่อเนื่องทุกเดือน เช่น โปรโมชั่น 9.9 หรือ 10.10 เป็นต้น ร้านค้าที่ไม่มีป้ายลดราคา อาจมีลูกค้าลดลงเมื่อเปรียบเทียบกับร้านที่แข่งกันลดราคาสินค้า ดังนั้น กลยุทธ์สำหรับร้านค้าเหล่านี้ ต้องใช้การผลิตหรือขายสินค้าประเภทจำกัดรุ่น (Limited) หรือสินค้าระดับสูง (Premium) แทนการลดราคา

ผู้คนในนครอู๋ฮั่น มณฑลหูเป่ย สาธารณรัฐประชาชนจีน

6. คนจีนให้ความสนใจกับการท่องเที่ยวในสถานที่ที่เป็นธรรมชาติเพิ่มมากขึ้น รวมถึงการอุดหนุนสินค้าเพื่อสุขภาพ และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม หรือแม้กระทั่งอาหารสมุนไพรที่เป็นสินค้าจากวัตถุดิบท้องถิ่น
7. จีนมีการพัฒนาด้านนวัตกรรมและเทคโนโลยีเพิ่มขึ้น เช่น  รถยนต์ไร้คนขับ , รถยนต์ไฟฟ้าและการเปลี่ยนถ่ายแบตเตอรี่รถยนต์แทนการชาร์จไฟฟ้า, เทคโนโลยีการจดจำใบหน้า, การใช้พลังงานสะอาด เป็นต้น ในช่วงที่จีนได้รับผลกระทบจากโควิด-19 ยาวนานถึง 3 ปี แม้ว่าเศรษฐกิจชะงักและชะลอตัวลงบ้าง แต่ก็ไม่ได้หยุดยั้งการพัฒนาด้านเทคโนโลยี ทำให้จีนเติบโตแบบก้าวกระโดดในช่วงเวลาที่ผ่านมา
8. การใช้จ่ายออนไลน์ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เนื่องจากจีนกำลังจะเข้าสู่สังคมไร้เงินสดอย่างเต็มรูปแบบ ทำให้คนจีนนิยมจ่ายเงินแบบ Mobile Banking แทนการใช้เงินสด แม้ว่าทางการจีนสั่งห้ามร้านค้าปฏิเสธการรับเงินสด แต่หลายร้านค้าก็เลือกที่จะรับชำระเงินออนไลน์มากกว่า เนื่องจากอาจเผชิญปัญหาไม่มีเศษเหรียญหรือธนบัตรย่อยเป็นเงินทอน หรือแม้แต่บางร้านค้าต้องตรวจสอบอย่างละเอียดก่อนรับเงินสด เพื่อให้มั่นใจว่าไม่เป็นของปลอม
9. จีนเริ่มผลักดัน และทดลองให้ทั้งคนจีนและคนต่างชาติใช้ “เงินหยวนดิจิทัล” (Digital Yuan) ซึ่งต้องจับตาดูในวันเปิดตัวงานเอเชียนเกมส์ ในวันที่ 23 กันยายน พ.ศ. 2566 ณ เมืองหางโจว ที่จีนจะใช้โอกาสในการเป็นเจ้าภาพเอเชียนเกมส์ในครั้งนี้ โชว์เงินหยวนดิจิตอลต่อนานาประเทศ ว่าจะมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรบ้าง
10. การให้ความสำคัญกับเศรษฐกิจภายในประเทศ ควบคู่กับการส่งเสริมเศรษฐกิจระหว่างประเทศ (Dual Circulation) อย่างต่อเนื่อง โดยรัฐบาลจีนได้ตั้งเป้าให้ประเทศขับเคลื่อนด้วยการเติบโตและเบ่งบานจากภายใน ซึ่งหมายถึงความพยายามกระตุ้นเศรษฐกิจในประเทศเพิ่มขึ้น

ดร.ไพจิตร กล่าวเพิ่มเติมว่า บรรยากาศและความสัมพันธ์ระหว่างไทย-จีนที่มีมิตรไมตรีแน่นแฟ้น อย่างยาวนาน ก็ยังคงอยู่และมีแนวโน้มที่จะเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เพราะสถานะที่ไทยได้รับความไว้วางใจจากจีนยังไม่เปลี่ยนแปลง ท่ามกลางสถานการณ์ที่จีนกำลังถูกแรงกดดันหลายด้านจากนานาประเทศ หากไทยรักษาสมดุลในเรื่องนี้ได้อย่างต่อเนื่อง ก็จะเป็นประโยชน์ต่อไทยในระยะยาว

เรียบเรียงโดย โสภิต  หวังวิวัฒนา

 มองจีนมุมใหม่ : 10 สิ่งที่จีนเปลี่ยนไปในยุคหลังโควิด 

ฟังรายการได้ทาง